Kvöldgangan

Um kvöldið fór ég í fjallgöngu með vini mínum langt utan úr heimi. Sá var maður málvísinda og hafði lagt stund á íslensku síðustu misseri. Hann var orðinn ágætur í íslensku, jafnvel betri en sumir innfæddir. En þrátt fyrir öll málin sem vinur minn kunni, heillaði hann mest af öllu það sem tungan kemur aldrei í orð.

Áður en við gengum yfir hæð eina straukst fóturinn utan í eitthvað loðið, án þess að ég sæi neitt þess valdandi. Eins og óvænt mýkt náttúruafls, sem maður hafði aðeins tengt við hörku. Vindurinn blés af og til úr annarri nösinni.

Þegar við komum upp fyrir fjallið beið okkar óvænt sjón. Þar, í skugga birtunnar, sat myndarleg tröllkona. Vinur minn varð bergnuminn, eins og hann hefði mætt sinni eigin sól og tungan runnið í stein. Vindurinn varð allsnarpari við þetta.

Tröllkonan heilsaði okkur ekki, og virtist bíða einhvers sem hafði löngu yfirgefið hana. Vinur minn, sem hafði aldrei lært neina jarðfræði, fór að spjalla við tröllkonuna. Ég, gripinn bæði forvitni og þjóðlegum óhug, spurði hvort hún vildi vera í friði.

„Ekki misskilja,“ sagði hún.

„En ég þarf að vera ein.

Ég sit með einsemdinni – ekki af hlýhug, heldur sem hinn helmingur þagnarinnar.“

Þegar hún hafði mælt þetta, andaði vindurinn í grænt hárið, og lítil steinvala rann á milli fóta okkar.

Þó tröllkonan hefði sjálf þagnað, talaði rödd hennar áfram: „Þegar ég týnist undir mosa lít ég út eins og landið mitt. Það er meira en sumir geta sagt.“ Vindurinn andaði köldu í svart hár vinar míns frá annarri heimsálfu.

„En hvað er að tilheyra landi,“ hélt hún áfram og leit í hina áttina, „ef hrossagaukurinn hlær að grasinu sem stingst úr efri vör minni, og köngurlónni dettur ekki annað í hug en að spyrja mig um fjöllin? Aldrei er spurt hvernig steinunum í mér líður.“ 

Hún rétti úr sér og kallaði út í loftið: 

„Og ef mitt eigið land þekkir mig ekki lengur, hver er þá útlendingur í því og hver ekki?!“ Orð tröllkonunnar runnu út í rok sem varð til jafnóðum.

Ég fann spennu í iðrum mér, eins og jarðhitinn hefði náð til mín líka. Ég vissi ekki lengur hvort ég ætti að vorkenna tröllkonunni. En myndi hún éta okkur félagana, færum við að velta við steinum þarna? Hafði vinur minn skilið mál hennar? Ekki bætti úr skák þegar tröllkonan leit beint á okkur og sagði innflutt grjót vera að hafa af henni hlíðina.

Vinur minn virtist hafa skilið hvert orð, því hann sakaði tröllkonuna um hræsni. Og ekki mildilega eins og kurteis gestur sem beygir sig undir framandi sið á ferðalagi sínu. Nei, það var eins og hann byggi yfir sinni eigin tröllkonu, í sínu eigin landslagi, sem væri ekki hér til að miðla neinum málum.

Síðan spurði ég –

ef hún vildi vera ein,

af hverju væri hún þá að segja okkur allt þetta?

Þá fauk í hana, og hún lagðist endilöng í grjótið sem rann saman við rass hennar og læri. Líkaminn varð að einni skriðu, og skriðan að öskri, sem hreyfði við hlíðinni allri í fárviðrinu.

Við fundum grjótið skella aftan á hælunum. Þegar við litum næst um öxl sáum við síðustu sólargeislana leika um hraunið, eins og til að loka fyrir eitthvað, sem var þó aldrei opið.